Drugi dzień Europejskiego Kongresu Samorządów był równie owocny jak pierwszy. Różnorodność paneli dyskusyjnych skupiła uwagę wielu uczestników.
Paneliści zwrócili uwagę na aktywność samorządów w powiatach i gminach przy granicy z Ukrainą w momencie wybuchu wojny. To te osoby w pierwszej kolejności na swoich barkach miały ciężar zapewnienia osobom uciekającym przed wojną spokoju i schronienia, a także zaspokojenia podstawowych potrzeb. Władze zaprezentowały odpowiednie podejście do sytuacji, gdyż nie zostawiły udzielających się obywateli bez wsparcia, ale pomogli im, aby oddolna potrzeba zrodzona w ludzkich sercach mogła mieć wsparcie i pomoc. Pomagający z Polski też mieli ograniczone możliwości – to włodarze byli odpowiedzialni za to, żeby uchodźcy z Ukrainy mogli się zaklimatyzować na terenie naszego kraju. Mogli to zrobić chociażby poprzez utworzenie kursów językowych i znalezienie im schronienia. To pokazało również, że warto słuchać tego, co obywatele danego miasta czy powiatu mają do powiedzenia w sprawie własnego miejsca zamieszkania.
Uczestnicy jednego z paneli zwrócili uwagę na to, że często w miastach spotykanie się z obywatelami jest traktowane, jak przykry obowiązek władz i często projekty, które wychodzą z potrzeb obywateli oddolnie, są przez samorządy ignorowane i niepoddawane głosowaniu. We Włoszech obywatele jednego miasteczka zdecydowali, że chcą ratować istnienie swojego lokalnego targu, na którym każdy mieszkaniec robił zakupy, w związku z tym zdecydowali oni o założeniu zbiórki, aby pomóc właścicielom. To idealny przykład, jak można zrobić wspólnie coś dobrego, jeśli tylko wszyscy się zjednoczą. Ludzie ci zazwyczaj mają lepszy pogląd na to, co faktycznie jest potrzebne każdemu z nich w danym miejscu, a włodarze miast rzadko mają możliwość dojrzenia wszelkich potrzeb miasta i obywateli. Pięknym przykładem jest Odessa, gdzie mieszkańcy zjednoczyli się początkowo w celu odnowienia zabytków w mieście, a w momencie, gdy przyszła wojna, byli na tyle blisko ze sobą, że wspólnie ramię w ramię poszli walczyć o swoje ziemie, na których niejedno z nich się wychowało. Uczestnicy ustalili, że aby móc umożliwić obywatelom takie jednoczenie się, władze muszą stać się dla nich bardziej widoczni i zachęcić ich do takich oddolnych pomysłów. Przede wszystkim jednak muszą pokazać, że mieszkańcy są brani na poważnie i nie są traktowani jak ktoś mniej istotny.
Pamiętać musimy również o naszych seniorach. Nasze społeczeństwo stale się starzeje, mamy coraz więcej emerytów i nie możemy o nich zapominać. Są to ludzie, którzy w różnym stopniu mają ograniczone możliwości brania czynnego udziału w różnych wydarzeniach, w efekcie siedzą sami w swoich domach. Za kilka lat ok. 40% społeczeństwa będzie w wieku 65-100 lat, więc władze muszą się zastanowić nad tym, w jaki sposób mogliby uruchomić ponownie seniorów do życia w społeczeństwie i uniknąć wyalienowania tych, którzy nie mają stałego kontaktu z rodziną. Uczestnicy zwrócili uwagę na to, że wielu seniorów przed pandemią było zapisanych do różnych instytucji, które niestety przez ograniczenia z nią związane zostały zamknięte i nie otworzyły się ponownie. Takich ludzi można zaktywizować na różnorodne sposoby. Do seniorów trudniej jest dotrzeć, gdyż nie chodzą oni do pracy, gdzie częściej rozmawia się o aktywnościach dziejących się w najbliżsym czasie. Dlatego też zazwyczaj nie wiedzą, co w ogóle dzieje się w mieście, a już szczególnie jakie aktywności są dla nich organizowane. A jest w czym wybierać, gdyż w różnych miastach są zajęcia sportowe dla seniorów, zajęcia z zakresu zdrowia, urody, co można zobaczyć choćby w uniwersytetach trzeciego wieku.
Podczas drugiego dnia Kongresu poruszono wiele kwestii politycznych, a także związanych z turystyką, zdrowiem obywateli i ochroną środowiska. Całe wydarzenie zostało zwieńczone galą rozdania nagród w kategoriach: Nagroda Europejskiego Kongresu Samorządów, Nagroda Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej dla Jednostek Samorządu Terytorialnego za opiekę nad miejscami pamięci i propagowanie postaw patriotycznych, Nagroda „Samorządowiec Przyjazny Młodzieży” przyznawana przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów oraz Nagroda Europejskiego Kongresu Samorządów dla Dziennikarza Regionalnego. Podczas uroczystości można było posłuchać występu Orkiestry Akademickiej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
